Dr. Kadir Dadan’la Erdek Tanıkları:
Mazhar Sevim Röportajı -3-

2. Bölüm – Atatürk’ten günümüze Erdek’te Siyaset;
Emeğin, çalışmanın karşılığı yok!

Atatürk’ün Erdek’e gelişini hatırlıyor musunuz?
Her sene donanmanın bir parçası, çoğunlukla Yavuz gemisi Erdek’e gelirdi. Lisenin karşısına demirlerdi. Atatürk Savarona gemisiyle geldi, o da aynı yere demirledi. Tabii herkes bindi sandala etrafını sardı geminin. Deniz görünmüyor sandaldan. Atatürk güverteye çıktı. Halkı selamladı iki üç dakika. Zaten rahatsızdı. Karaya çıkmadı. Bir iki akşam kaldı.

Erdek’te çok partili dönemin başlangıcında siyasi yaşam nasıldı?
Demokrat Parti 1946 da kuruldu. Ancak ülke çapında her yerde kurulmadığı için ilk seçimde başarılı olamadı. 1950 de iktidara geldi. O zaman seçim sistemi 39 ben alıyorum, 40 sen alıyorsun, hepsini sen götürüyorsun. Demokrat Partide bir numaralı sorumlu günahıyla sevabıyla Cumhurreisi Celal Bayar’dı. Ancak ona dokunamadıkları için Adnan Menderes’i sorumlu tuttular. Hataları yok mu, elbette var. Zaman zaman gerilimler oluyordu. İsmet İnönü, Demokrat Parti’deki asker kökenli arkadaşları aracılığıyla Adnan Menderesi uyarıyordu. Son zamanlarda gidişatı beğenmeyen Menderes iki sefer istifaya kalktı, Bayar kabul etmedi, ben bu saçları boşuna ağartmadım diye, aslında o da Menderes’ten memnun değildi. Mecliste 16 kişilik bir tahkikat komisyonu kuruldu. Vazifesi şu; Biz burada zeytinden yağdan söz ediyoruz. Demokrat partili birisi geçiyor. Bunlar hükümet aleyhinde konuşuyor diyor. Alıp götürüyorlar kelepçeyle, doğru Ankara’ya tahkikat komisyonunun karşısına. Savcıda onlar, hakim de onlar. İsmet Paşa bu tahkikat komisyonu mecliste kabul edildiği vakit, mecliste şöyle bir konuşma yaptı: “Sizin bu gidişatınız, iyi değil. Hem ülkeye hem de kendinize yazık ediyorsunuz.” Menderes, “Sen hala kendini paşa mı zannediyorsun, ordular emrinde mi zannediyorsun?” diye karşılık veriyordu. Bunun üzerine İsmet Paşa “Sizi ben de kurtaramayacağım” demişti.
Tek parti zamanında CHP Erdek’te siyasi kişilik olarak Fehmi Ertek vardı. Burhan Ener’in babası İsmail Ener, Haydar Kantur belediye meclis üyeleriydi. 1954 seçimlerinden sonra partiden kaçan kaçana. 1950 seçimlerini kaybettik. 76 tane milletvekili vardı. Ekseriyet Demokrat Partide. istediği kanunu çıkarıyor. 1954 seçimlerinde 32-33 e düştü. Menderes tutulmaz bir hale geldi. ben bu millete ne yaparsam bana oy veriyor diye. Ama öte yandan her yerde kuyruklar başladı. O dönemin vurguncuları ortaya çıktı. O zaman fırıncıyım. Ekmeğe zam yapmıyoruz, gramdan düşüyoruz. hükümet öyle istiyor. Ama bir müddet sonra patladı bu iş tabii.
Erdek’te Demokrat Partiyi Memduh Aslan kurdu. Tabii o zaman tek parti döneminden kalma bir çekince var. İş geri döner, bize bir şey yaparlar mı diye. Korku var. Memduh Aslan cesur bir arkadaştı. Umursamazdı bu işleri. Tabii yalnız değil Arif Kalıpsızoğlu, Giritli Kastinaki Hüseyin Efendi var yanında. Ali Sarı sonradan girdi. İlk Demokrat Partili belediye başkanı Baki beydi. Ondan sonra Ali Sarı geldi. Daha sonra Ali Sarı il genel meclisine gitti. Memduh Aslan belediye başkanı oldu. Daha sonra Ali Sarı geldi tekrar 1982 ye kadar o yaptı.
Bu dönemde CHP’ye ilçe başkanı bulamıyorduk. Burhan Soydan 1952’de İstanbul’dan gelir gelmez aldı, ihtilale kadar götürdü. Burhan Soydan’ın hakkı ödenmez, hem maddi olarak, hem her yöden. Her zaman gençlere devretmeye hazırdı, ama çıkmadı kimse.
Şimdi Erdek’te şöyle bir durum var. Giritliler nüfusça fazla ve %90 ı demokrat partili. Çerkezler var, onbeş hane dışında kalanı demokrat partili. Giritliler arasında sözü geçen insanlar vardı ve bunlar kendi aralarında Giritçe demokrat parti lehine propaganda yaparlardı. “Halk partisine oy vermeyin, mallarımızı geri alacak, bizi geri gönderecek” diye. Bu taktiği kullanıyorlardı. Giritliler kendi aralarında Giritçe konuşmaya devam ettiler, hala devam edenler var. Bu da onların siyasi olarak birlikte hareket etmesini sağlayabiliyordu. Bir zamanlar kız da alıp vermezlerdi, 1980 lere kadar.