Zeytinde Bu Hafta – HAYVAN GÜBRESİ VE TARIM KİRECİ/KÜKÜRT

Tahir Özgür TANER
Ziraat Mühendisi

Başlığa bakıp, benim akademisyen kimliğimi sorgulayanlarınız mutlaka vardır. Ama organik madde ve toprak pH’sı diye başlık atsaydım, birçok çiftçinin kafasının karışacağını düşünüyorum. Her hâlükârda da bu konu taban gübrelemenin en temel ve en önemli konusu. Eğer, toprak organik madde ve pH’nız uygun değilse boşuna taban gübresi kullanıyorsunuzdur…
Toprak tahlili elimize ulaştığında, ilk başta bakılan 2 kavram organik madde ve pH’dır. Bu iki kavram, toprağın yarayışlılığı hakkında bize bilgi verir. Yani toprak organik maddesi yeterli değil ve pH değerlerimiz elementlerin çalışması için uygun değil ise kullandığımız gübre bitkiler tarafından alınamaz. Organik madde toprakta bulunan elementlerin çözünmesi için gerekli mikro organizma miktarını gösterir. Diğer bir ifadeyle mikro organizmalar, gübreyi parçalayan ve bitkinin alabileceği forma sokan işçilerimizdir. İdeal organik madde oranımız 2,5 dur. Bunu 2 ila 3 arası diye değerlendirebiliriz. Toprak pH’sıda, toprakta bulunan elementlerin hareket edebilmesi için çok önemlidir. Her elementin istediği maksimum ve minimum değerler değişse de bir genelleme yapacak olursak elementlerin çalışabildiği pH değerleri 5,5 ila 6,8 pH aralığındadır.

Bu değerlere dikkat etmezsek ne olur?
Kullandığımız taban gübresinin ya tamamı ya da büyük bir bölümü bitki tarafından alınamaz. Alınamayınca da toprakta birikir ve bazıları bağlanır. Bu seferde antagonizm denen olay meydana gelir. Bütün elementlerin, birlikte iyi çalışabildiği yada birbirini engellediği başka elementler vardır. Bir elementin diğer elementin çalışmasını yada alımını engellemesine antagonist etki deriz. Bu da, toprakta biriken bazı elementlerin, toprak yapısını kilitleyip, birçok elementin alımını engellemesi demektir ki, birde organik madde ve pH sorunu yaşayan toprağa tüy dikmek demek olur. Yani o tip bir toprağa gübreleme yapmak boşu boşuna para harcamak ve umut beklemek olur.
Başlıktaki hayvan gübresi kısıtlı bir kavram, onu organik madde artırıcı herhangi bir ürünle yer değiştirebilirsiniz. Örneğin hümikasit, Leonardit, işlenmiş organik gübre ya da organamineral gübreler gibi…
pH’ değeri; düşük ise tarım kireci, yüksek ise Kükürt yada jips kullanmalıyız. Bunlarında farklı formları vardır. Granül, toz, çift elekte, element katkılı, damla sulama formunda gibi…
Bu sorulara doğru cevap verebilmek için toprak tahlili yapmalıyız. Mümkünse güvenilir bir müesseseden ve gübre uygulama zamanına en yakın dönemde. Çünkü bu değerler iklim koşullarına göre değişim gösterebilir. Sonuçları da güvendiğiniz bir mühendise danışın. Tahlil skalasının altında yazılan genellendirilmiş yorumlara dikkat etmeyin. Azot, potasyum ya da fosfor dahi kullanılması gerekiyorsa bile uygun yapıda kullanılmalıdır. Yoksa yanlış yapıda gübre uygulaması toprak yapımızı bozabilir ve gübreden randıman almamızı engeller.
Unutmayın, toprak yapınız uygun değilse uğraşınızda beyhudedir…